Procesy metrologiczne odgrywają istotną rolę w wielu gałęziach przemysłu, nauki oraz w powszechnym funkcjonowaniu laboratoriów i zakładów produkcyjnych. Pomiary są podstawą do kontrolowania jakości, badania zgodności z standardami a także zapewniania powtarzalności rezultatów, dlatego tak ważne jest ich odpowiednie przygotowanie i kontrola. Jednym z działań wykonywanych w tym zakresie jest wzorcowanie i kalibrowanie przyrządów pomiarowych, które daje możliwość określić czy urządzenie działa prawidłowo i jakie ewentualne odchylenia mogą występować w uzyskiwanych wynikach.
W praktyce znaczy to porównywanie wskazań przyrządu z wartościami odniesienia uzyskanymi z urządzeń o znanej dokładności, co pozwala ocenę jego przydatności w dalszych pomiarach.
Różnica między wzorcowaniem i kalibrowaniem na prawdę często bywa mylona, a natomiast są to dwa odrębne pojęcia. Wzorcowanie to proces polegający na odniesieniu wskazań urządzenia do wartości wzorca o określonej klasie dokładności i dokumentowaniu uzyskanych rezultatów bez ingerencji w samo urządzenie. Kalibrowanie jednak obejmuje sposobność wprowadzenia regulacji w przyrządzie, aby wskazania były zgodne z wartościami odniesienia. Znaczy to, że wzorcowanie pozwala jedynie stwierdzić dokładność przyrządu, a kalibrowanie pozwolico więcej jego korektę. Oba procesy są stosowane w współzależności od potrzeb użytkownika, założeń normatywnych lub specyfiki danej branży.
Znaczenie działań takich jak wzorcowanie i kalibrowanie ma szczególne miejsce w obszarach, gdzie precyzja pomiarów jest kluczowa, np w medycynie, lotnictwie, energetyce czy produkcji elementów mechanicznych. Dosłownie niewielkie odchylenia w pomiarach mogą wpływać na przebieg procesów technologicznych lub na bezpieczeństwo użytkowania danego produktu. Z tego względu regularne sprawdzanie przyrządów pomiarowych pozwala uniknąć błędów wynikających z ich zużycia, starzenia się podzespołów czy wpływu czynników umieszczonych na zewnątrz, takich jak temperatura czy wilgotność. W niektórych dziedzinach wymagane jest prowadzenie dokumentacji potwierdzającej wykonanie wzorcowania, co stanowi bazę do audytów i sprawdzeniu jakości.
W praktyce procesy związane z przygotowaniem i kontrolą urządzeń pomiarowych obejmują zarówno proste narzędzia, tj. suwmiarki czy manometry, jak i bardziej trudne aparaty elektroniczne, w tym analizatory czy systemy automatyczne. Zakres i częstotliwość wzorcowania oraz kalibrowania zależy od wymagań technicznych, rodzaju zastosowania a także intensywności użytkowania sprzętu. Warto zauważyć, że choć oba procesy mają wspólny cel związany z uwagą pomiarów, to ich przebieg i skutki są różnorodne, a ich odpowiednie rozważenie ma znaczenie dla utrzymania właściwego poziomu kontroli jakości w różnorakich dziedzinach działalności człowieka.
Polecam: wzorcowanie testo 104 .